Rồng - con vật linh thiêng đứng đầu trong Tứ Linh
Rồng là một loài vật thần thoại chỉ xuất hiện trong truyện cổ phương Đông và phương Tây. Trong cả phương Tây lẫn phương Đông, hình ảnh loài rồng đều được miêu tả là một loài linh vật huyền thoại có sức mạnh phi thường, huyền bí
Rồng Phương Tây và Rồng Phương Đông
XEM THÊM: Truyền thuyết về bồ đề Đạt Ma
1. Rồng
Truyền thuyết về Rồng ở các nước châu Á có rất nhiều khác biệt so với loài rồng ở các nước châu Âu. Ở các nước châu Á, rồng thường được miêu tả có mình rắn, vảy cá, bờm sư tử, sừng hươu và biết bay. Khác với các nước phương Tây xem Rồng là loài vật hung dữ, tàn ác cần được giải trừ thì ở các nước châu Á rồng lại là con vật linh thiên và được tôn kính
2. Rồng Phương Đông
Ở các nước châu á , đặc biệt là ở Trung Quốc rồng được xem như một trong bốn linh vật Long, lân, quy, phụng vị chi tứ linh".
Trong bốn linh vật này thì chỉ có duy nhất Rùa là có thực.
Hiện nay, một số loài bò sát cũng được gán cho cái tên "rồng" như loài Rồng Komodo.
Khác biệt hẳn với hình ảnh con rồng Trung Quốc gai góc hung dữ thì con rồng Việt Nam lại mềm mại, hiền hòa hơn nhiều, các con rồng Việt Nam ta thường thấy trong nét trang trí kiến trúc, điêu khắc và hội họa. Hình rồng Việt Nam mang bản sắc riêng, trong trí tưởng tượng của người Việt thì rồng là con thằn lằn Các di tích về con rồng Việt Nam còn lại khá ít do các biến động thời gian và sự Hán hóa của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam, nhà Nguyễn.
Rồng Việt Nam thời Nhà Nguyễn thể hiện sự nhẹ nhàng yên hòa
Con rồng ở Việt Nam cũng biến đổi theo từng thời kỳ. Như hình bên trên là con rồng thời Lý, thể hiện sự nhẹ nhàng. Con rồng thời Trần thì mạnh mẽ hơn, thân hình to và khoẻ khoắn, chắc có lẽ do thời Trần 3 lần chống quân Nguyên-Mông nên con rồng thời này mang thân hình mạnh mẻ và khỏe khoắn hơn
Do Rồng đứng đầu trong tứ linh nên Rồng có sức ảnh hưởng không nhỏ trong đời sống tâm linh của người dân Trung Quốc. Cuối năm 1987 tại huyện Bộc Dương tỉnh Hà Nam, Trung Quốc người ta khai quật được một con rồng làm bằng gốm, và đưa đi giám định thì nó đã được 6 ngàn năm tuổi. Điều này càng chứng minh thêm sự sùng bái loài Rồng trong xã hội nguyên thủy, Rồng chiếm địa vị trọng yếu trong tín ngưỡng linh vật hay vật tổ.
Rồng trong thần thoại Trung Quốc
Rồng luôn hiện hữu trong các truyện thần thoại Trung Hoa, trong tranh vẽ và các loài vật cổ, qua các lời bói trên các mai rùa xương thú đã khai quật được..
3. Rồng Phương Tây
Trong các truyện cổ tích ở châu Âu, đặc biệt là ở Nga, rồng thường được miêu tả là một loài bò sát có vảy, đuôi dài và biết bay, nó thường có ba đầu hoặc chín đầu khạc ra lửa. Các đầu này nếu bị chặt đứt thì chúng sẽ mọc lại ngay lập tức. Một số rồng thì chỉ có 1 đầu và có một cái mõm ngắn, quặp lại như mỏ đại bàng.
Rồng chín đầu của Phương Tây
Theo các truyện cổ ở phương Tây : Rồng là loài vật mạnh mẽ, hung dữ và thường được giao nhiệm vụ canh giữ kho báu, lâu đài hay người đẹp, nhưng thường thì chúng được miêu tả là loài "hữu dũng vô mưu" và thường chịu thua và thiệt mạng dưới tay một tráng sĩ.
Rồng canh giữ kho báu và người đẹp trong thần thoại phương Tây
Đối với các nước phương Tây, Rồng thực sự là một loài quái vật, chúng tượng trưng cho sức mạnh phi thường nhưng lại nghiêng về cái ác. Nó có hình dáng của khủng long nhưng có thêm sừng, cánh, vây lưng và có thể phun ra lửa hoặc nước… Da của nó rất rắn chắc, không có loại vũ khí nào có thể sát thương được nó nhưng nó lại có điểm yếu nằm ở mắt và lưỡi, chúng thường sống ở những nơi hẻo lánh mà con người ít đặt chân đến.
Kiếm sĩ chiến đấu với Rồng
4. Các Loại Rồng
Rồng được miêu tả có 4 loại mang 4 sức mạnh cơ bản của thiên nhiên và cũng là 4 yếu tố tạo nên vũ trụ đó là: Gió, Lửa, Đất và Nước.
Từ 4 loại chính này mà người ta tưởng tượng ra nhiều loại rồng khác nhau như:
Rồng Đất sống trong những hang động sâu thẳm trong núi hoặc thung lũng.
Rồng Nước sống ở bờ biển, dưới biển, đầm lầy.
Rồng Lửa sống ở các hang động của núi lửa.
Rồng Gió sống ở các vách đá, đỉnh núi cao.
Rồng lửa
Rồng gió
Sự thật có Rồng hay không?
Xét theo khía cạnh sinh học, theo hình dáng và cách sinh sống của chúng thì ta sẽ dễ dàng nhận thấy đây là một trong những con khủng long của thời kỳ tiền sử còn sót lại, chúng là loài thằn lằn khổng lồ sống trong hang động, các vùng biển hay các thung lũng, các cánh rừng hẻo lánh mà con người ít đặt chân đến.
Rồng rất có thể xuất phát từ một loài sinh vật có thật rồi theo trí tưởng tượng của loài người tô vẽ thêm, nhưng cũng có thể tất cả chỉ là sản phẩm thuần túy của trí tưởng tượng khi người ta trực tiếp đối diện với các sức mạnh siêu nhiên của tự nhiên như bão tố, núi lửa phun trào, động đất, lũ lụt... và họ đã gán ghép các hiện tượng thiên nhiên này với hình ảnh các con Rồng nổi giận
Hình tượng của rồng ở Châu á được miêu tả như có mào, cựa gà, thân rắn, đùi thằn lằn, móng vuốt của chim ưng, đuôi rắn, sừng hươu, vẩy cá. Có người cho rằng sau khi Trung Hoa thống nhất các bộ tộc Trung nguyên đã kết hợp vật tổ của mình cùng với vật tổ của các bộ tộc đó thành một con vật Tổ và linh thiêng nhất đó là con Rồng được tôn kính và thờ cúng đến ngày nay
Rồng có mào, cựa gà, thân rắn, đùi thằn lằn, móng vuốt của chim ưng, đuôi rắn, sừng hươu, vẩy cá.
5. Chín đứa con của Rồng
Long (Rồng) là một hình tượng Linh Thiêng của người Trung Quốc và ở một số nước Á Đông, đặt nó ở đâu thì nơi đó mang ẩn ý chứa đựng điều may mắn, tránh điềm họa.
Theo truyền thuyết thì Rồng có tất cả là chín đứa con, chúng là chín loài thần thú nhưng không phải Rồng.
Tùy vào tính cách của mỗi đứa con Rồng mà người ta dùng chúng để trang trí ở những nơi khác nhau như mái hiên, nóc nhà, lan can, vũ khí, chiến thuyền ...
Trong truyền thuyết Long Sinh Cửu Phẩm (Rồng Sinh 9 con), các phẩm chất không giống nhau phân biệt như sau:
Bị Hí: là đứa con trưởng của Rồng
Bị Hí con trưởng của Rồng, thích mang vật nặng
Nó còn có các tên gọi khác như: Bá Hạ, Bát Phúc, Thạch Long Qui. Linh vật này được miêu tả là có hình dáng thân Rùa, đầu Rồng, có sức mạnh vượt bậc thích khuân vác vật nặng, chịu được trọng lượng lớn nên chúng thường được chạm khắc trang trí để làm bệ đỡ cho các bệ đá, cột đá, bia đá...
Li Vãn: là con thứ hai của Rồng
Li Vãn - con thứ 2 của Rồng, thân ngắn miệng rộng
Li Vãn: còn có tên gọi khác là Si Vẫn. Linh vật được miêu tả có đầu rồng, miệng rất rộng, thân ngắn, rất thích ngắm cảnh và thường giúp người dân diệt hỏa hoạn nên chúng thường được chạm khắc làm vật trang trí trên nóc các ngôi chùa, cung điện cổ, đền đài…để trấn giữ bảo vệ những nơi này tránh khỏi hỏa hoạn
Bồ Lao: là con thứ ba của Rồng
Bồ Lao con thứ 3 của rồng thích âm thanh lớn được đúc trên quai chuông
Linh vật này rất thích các âm thanh lớn, nên thường người ta đúc chúng trên quai các quả chuông với mong muốn chiếc chuông được đúc có âm thanh to lớn và vang vọng như ý muốn.
Bệ Ngạn: là con thứ tư của Rồng
Bệ Ngạn con của rồng giống hổ, răng nanh dài thị uy kẻ phạm tội
Bệ Ngạn còn có tên gọi khác là Bệ Lao, Hiến Chương. Linh vật có hình dáng bên ngoài giống hổ, có răng nanh dài và sắc, chúng có sức thị uy rất lớn, thích lý lẽ công bằng và có biệt tài cãi lý đòi lại sự công bằng khi có bất công ở đâu đó, chính vì tính cách đặc biệt đó mà Bệ Ngạn thường được đặt ở cửa nhà ngục hay Pháp Đường, mang ngụ ý răn đe người phạm tội và nhắc nhở mọi người nên sống lương thiện.
Thao Thiết :là con thứ năm của Rồng
Thao Thiết
Thao Thiết là linh vật có đôi mắt to, miệng rộng, dáng vẻ rất kỳ lạ, có tính tham ăn vô độ, thấy gì ăn nấy, chúng được đúc trên các đồ dùng trong ăn uống như mang ngụ ý nhắc nhở người đang ăn đừng háo ăn quá mà trở nên bất lịch sự.
Công Phúc: là con thứ sáu của Rồng
Công Phúc thích nước - trấn giữ phương tiện giao thông đường thủy
Công Phúc đặc biệt là 1 linh vật rất thích nước, chúng được khắc làm vật trang trí ở các công trình hay phương tiện giao thông đường thủy như: cầu, đập nước, bến tàu , thuyền bè… với mong muốn Công Phúc luôn bảo vệ người đi thuyền bè, và tiếp xúc, cai quản, trông coi lượng nước phục vụ tưới tiêu cho mùa màng của nhân dân.
Nhai Xế: con thứ bảy của Rồng
Nhai Xế ham sát sinh chạm khắc trên vũ khí như đao kiếm...
Nhai Xế là linh vật có tính khí cực kì hung hăng, rất dễ nổi cơn thịnh nộ và rất ham sát sinh nên chúng thường được chạm khắc trên các vũ khí như đao, búa, kiếm… ngụ ý để thị uy đối phương và cũng làm tăng thêm sức mạnh và lòng can đảm của các chiến binh nơi chiến trường trận mạc.
Toan Nghê: đứa con thứ tám của Rồng
Toan Nghê thích sự tĩnh lặng
Toan Nghê còn có tên gọi khác là Kim Nghê. Linh vật có đầu Rồng, mình Sư Tử, thích sự tĩnh lặng, và thích ngồi yên ngắm cảnh khói hương tỏa lên nghi ngút nên chúng thường được đúc làm vật trang trí trên các lò đốt trầm hương, ngụ ý mong muốn có sự tĩnh lặng yên ắng nơi thờ cúng và mong hương thơm của trầm hương luôn bay tỏa ngát.
Tiêu Đồ: là đứa con thứ chín của Rồng
Tiêu Đồ
Tiêu Đồ - đứa con út của Rồng. Linh vật có tính khí cực kì lười biếng, luôn cuộn tròn nằm ngủ, và không thích có kẻ lạ xâm nhập lãnh địa của mình vì đặc điểm này nên chúng thường được khắc trên cánh cửa ra vào, đúng vào vị trí tay cầm khi mở, ngụ ý răn đe ko cho kẻ lạ xâm nhập và cũng nhằm bảo vệ sự an toàn cho chủ nhà.
Ngoài chín linh vật đã nói ở trên thì gia đình Rồng còn có một số linh vật khác cũng khá độc đáo như:
Tỳ Ngưu còn gọi là Tỳ Hưu, Tu Lỳ đầu như Kỳ Lân, chúng có sừng, vẩy giống rồng, nhưng có thân của loài gấu, trên lưng có cánh.
Tỳ Hưu một sừng là loại cực kỳ hung dữ và nguy hiểm, chúng chuyên cắn hút tinh huyết của các loài yêu quái, ma quỷ nên còn gọi là con Tịch Tà.
Tỳ Ngưu thích âm nhạc được khắc trên nhạc cụ
Loại Tỳ Hưu hai sừng thì đặc biệt là loài chuyên hút châu báu, vàng bạc trong trời đất nên chúng thường được cho là con vật giữ tài lộc. Tỳ Hưu hai sừng có các đặc điểm như miệng to, ngực to, mông to nhưng không có hậu môn (hàm ý chỉ để hút vào mà không làm mất đi cái gì).
Nếu bạn thỉnh một cặp Tỳ Hưu về thì con cái tên gọi là Tỳ, còn con đực gọi là Hưu.
Tu Lỳ là một kiện tác nổi bật nhất của Tỳ Hưu, cùng với tư thế cuộn tròn, răng sắc, lưỡi cong, Tỳ Hưu này được thỉnh về để đón lộc và giữ của.
Tỳ Hưu cũng có đặc điểm là rất thích âm nhạc, nó có tài thẩm âm. Tỳ Hưu cũng thường được khắc trên đầu cây đàn hồ cầm, nguyệt cầm, tì bà để8 mong âm thanh được hay hơn
Trào Phong
Trào Phong chạm khắc trên Nóc nhà
Linh vật thường được chạm khắc trên nóc nhà với ngụ ý chống hoả hoạn và thị uy kẻ xấu (gần giống với li vãn).
Phụ Hí
Phụ Hí khắc trên phần mộ người đã khuất
Linh vật Phụ Hí - đứa con út của Rồng thì được chạm khắc trên các bia mộ, bài vị với ngụ ý bảo vệ mộ phần người đã khuất...
Mời các bạn xem thêm bài viết về Sự Tích Linh Vật Phong Thủy:
